Titel: “Een Deftig Huys met een fraay Hoff”, de geschiedenis van een oud Gronings huis en het omringende havenkwartier.
Auteur: Rienk Bijma.
* * *
De meeste inwoners van Groningen weten wel waar de Noorderhaven ligt. Maar van de geschiedenis van het aangrenzende stadsdeel weten maar weinigen. Dat is spijtig, want dit stadsdeel, aan de noordkant van Groningens oudste zeehaven, heeft een eeuwenlange en interessante geschiedenis.
In dit boek wordt de geschiedenis beschreven van het havenkwartier. Het gaat over het gebied dat ligt tussen Noorderhaven, Werfstraat, Grote Leliestraat, Zoutstraat en Havenstraat. Via de Noorderhaven en het Reitdiep was er vanuit dit havenkwartier verbinding met verre werelddelen, onder meer met West Indië. Ongetwijfeld om die reden koos in de achttiende eeuw een ondernemende Fries voor deze locatie. Hij gaf opdracht om daar op een ruim perceel zijn fabriek te bouwen, een grote raffinaderij voor rietsuiker. Schuin tegenover de raffinaderij liet hij een huis bouwen, waar hij woonde tot hij stil kon gaan leven op een buitentje in de provincie.
In het boek verhaalt de schrijver over wat er zich in voorbije eeuwen in en rondom dat raffinadeurshuis afspeelde. Centraal staat dus de geschiedenis van het ‘Deftig Huys’, het monumentale raffinadeurshuis uit 1734, vergroot in 1787. Het huis overleefde in de jaren rond 1970 ternauwernood de sloopplannen van de gemeente Groningen ten behoeve van een grote verkeersader langs de oude binnenstad. Toen die plannen niet doorgingen is het huis door de huidige eigenaars en bewoners met liefde gerestaureerd.
Het boek vertelt niet alleen over de mensen die vanaf 1734 het huis bewoonden. Ook vertelt het over wie er woonden en werkten op de werven, in het provinciale tuchthuis, de zoutziederij, de molen, de herbergen en in de suikerraffinaderij. Het boek beschrijft de grote veranderingen rond het einde van de 19de en begin 20ste eeuw toen een groot deel van de bebouwing verdween om plaats te maken voor twee nieuwe straten, woningen, fabrieken, een Bank van Lening en ateliers voor beeldend kunstenaars.
Aan de beschreven bewoningsgeschiedenis gaat vooraf de geschiedenis van het 17de eeuwse perceel waarop later “Huys en Hoff” zijn ontstaan.
De beschreven geschiedenis weerspiegelt in menig opzicht de steeds veranderende tijden van de laatste vier eeuwen. Ze krijgt ook gestalte in de bonte stoet van personen die aan de lezer voorbijtrekt: kooplieden in soorten, een kistenmaker en een gewezen chirurgijn, raffinadeurs, militante patriotten en rechters, graanhandelaren en fabrikanten, een latere Nobelprijswinnaar, predikanten van uiteenlopende richting , een eerbiedwaardige pedel, een confiseur, directeuren van de bank van lening en een fabrikant van metalen clichés, maar ook gewone burgers, nieuwe Nederlanders en studenten.
* * *
Rienk Bijma (*1950) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de RUG en was korte tijd werkzaam aan het Lauwerscollege in Buitenpost en daarna aan het Willem Lodewijk Gymnasium te Groningen.
* * *
Verschijning: Het boek is verschenen op 6 juni 2019 en gepresenteerd aan de heer Den Oudsten, burgemeester van Groningen, in een bijeenkomst in het koetshuis bij het huis “Zelfs vindt de mus….”, Zoutstraat 16 te Groningen
Omvang: Het boek telt 528 bladzijden met ruim 400 illustraties en een uitgebreid personenregister.
Formaat: 23 x 29,7 cm
Oplage: 750 exemplaren.
Uitgave: Het boek is uitgegeven door uitgeverij In Boekvorm te Assen.
Druk: full colour.
* * *
Het boek kwam mede tot stand dankzij bijdragen van:
Stichting K.P.Boon, ’s Gravenhage
Welckerfonds van de Doopsgezinde Historische Kring, Amsterdam
Rabobank Stad en Midden Groningen
Stichting J.B. Scholtenfonds & H.S. Kammingafonds, Groningen
Prins Bernhard Cultuurfonds Groningen
Jan Menze van Diepen Stichting, Slochteren
J.E. Jurriaanse Stichting, Rotterdam
Stichting Jonkheer Rhijnvis Feithfonds
M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Den Haag